หลักธรรมาภิบาล

หลักธรรมาภิบาล (Good Governance) มาจากคำว่า ธรรมะ + อภิบาล

หมายความว่าหลักการบริหารจัดการบ้านเมืองและสังคมที่ดี

ประกอบด้วยหลักพื้นฐาน 6 ประการ ดังนี้

1. หลักนิติธรรม

ได้แก่การตรากฎหมาย กฏข้อบังคับต่างๆให้ทันสมัยและเป็นธรรมเป็นที่ยอมรับทั้งผู้ออกกฏและผู้ปฏิบัติตาม

ตลอดจนทุกคนในสังคมยินยอมพร้อมใจปฏิบัติตามกฎหมาย

2. หลักคุณธรรม

ได้แก่การยึดมั่นในความถูกต้องดีงาม ซื่อสัตย์ จริงใจ ขยัน อดทน มีระเบียบ ตลอดจนมีความชอบธรรมในการใช้อำนาจ

3. หลักความโปร่งใส

มีการเปิดเผยข้อมูลที่เป็นประโยชน์อย่างตรงไปตรงมาด้วยภาษาที่เข้าใจง่ายประชาชนเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้สะดวก

เปิดเผยข้อมูลที่ถูกต้อง รวดเร็ว ไม่บิดเบือนหรือปิดบังบางส่วน

4. หลักความมีส่วนร่วม

ได้แก่การเปิดโอกาสให้ทุกคนในสังคมมีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เราทำทั้งร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมแก้ไข และร่วมรับผิดชอบ

5. หลักความรับผิดชอบตรวจสอบได้

นอกจากจะต้องมีความรับผิดชอบแล้วยังต้องสร้างกระบวนการให้หน่วยงานต่างๆมาตรวจสอบได้ว่าการทำงานของเราโปร่งใสจริง

6. หลักความคุ้มค่า

ได้แก่การบริหารจัดการและใช้ทรัพยากรที่มีจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด คุ้มเงิน คุ้ม เวลา คุ้มแรงงาน

พุทธสุภาษิต

"อตฺตาหิ อตฺตโน นาโถ"
"ตนแล เป็นที่พึ่งของตน"
อธิบายว่า บุคคลควรฝึกฝนตนเอง ทั้งทางด้านร่างกาย และจิตใจให้มีความรู้ ความสามารถ ในด้านต่างๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต
และหน้าที่การงาน เมื่อเป็นอย่างนี้แล้วจะสามารถพึ่งตนเองได้และเป็นที่พึ่งของผู้อื่นได้ด้วย

"กมฺมุนา วตฺตตี โลโก"
"สัตว์โลก ย่อมเป็นไปตามกรรม"
อธิบายว่า มนุษย์เรานี้มีการกระทำเกิดขึ้น อยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าทำดี ทำชั่ว หรือ พอปานกลาง ด้วยกาย วาจา ใจ
ทำกรรมด้วยกาย ท่านว่า "กายกรรม" ทำกรรมด้วยวาจา ท่านว่า "วจีกรรม" ทำกรรมด้วยใจ ท่านว่า "มโนกรรม"
กรรมที่สัตว์โลกทั้งหลายทำไว้แล้วย่อมส่งผลต่อชีวิตประจำวัน อาจจะส่งผลช้าหรือเร็ว ย่อมไม่มีสัตว์โลกใดๆหลีกเลี่ยง
ผลของกรรมหรือการกระทำของตนเองไปได้ ไม่ว่ากรรมดี หรือกรรมชั่ว ย่อมจะได้รับผลนั้นอย่างแน่นอน
ผู้ทำกรรมดี ย่อมไปสวรรค์ ผู้ทำกรรมชั่วย่อมไปนรก ท่านผู้ละกิเลสเครื่องเศร้าหมองทั้งปวง ย่อมไปนิพพาน

"สพฺเพสํ สงฺฆภูตานํ สามคฺคี วุฑฺฒิสาธิกา"
"ความสามัคคีของกลุ่มคนย่อมนำความเจริญมาให้"
สุภาษิตข้อนี้ ตรงกับสำนวนไทยที่ว่า "รวมกันเราอยู่ แยกหมู่เราตาย"
นั้นหมายถึงว่า ความสามัคคี ทำให้กลุ่มคนมีความเข้มแข็ง

"นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ กตญฺญูกตเวทิตา"
"ความกตัญญูเป็นนิมิตหมายของคนดี"
อธิบายว่า เรามีความกตัญญูคือรู้คุึณของผู้อื่นที่ท่านได้กระทำแล้วแก่เรา เป็นนิิมิตรหมายว่าเี่ราเป็นคนดี
เช่น เราสำนึกบุญคุณพ่อแม่ สำนึกบุญคุณครูอาจารย์ สำนึกบุญคุณ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
หากเราสำนึกอยู่เนื่องๆ เราย่อมเป็นคนดี และทำแต่ความดี มีประโยชน์ต่อสังคมอย่างแน่นอน

ศิลห้าข้อ คือข้อปฏิบัติของฆราวาส (ผู้อยู่ครองเรือน)

ธรรมห้าข้อ คือข้อปฏิบัติหลังจากได้ทำการงดเว้นสิ่งที่ไม่ดี(ศีลห้า)ทั้งห้าข้อนั้นแล้ว

มงคล 38 ประการ ในทางพระพุทธศาสนา

อปริหานิยธรรม 7 อย่าง

(หลักธรรมที่เป็นตัวอย่างในการบริหาร)
ธรรม ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม เป็นไปเพื่อความเจริญฝ่ายเดียว
ชื่อว่า อปริหานิยธรรม มี 7 อย่าง คือ

1. หมั่นประชุมกันเนืองนิตย์
2. เมื่อประชุมก็พร้อมเพรียงกันประชุม เมื่อเลิกประชุมก็พร้อมเพรียงกันเลิก
และพร้อมเพรียงช่วยกันทำกิจที่สงฆ์จะต้องทำ

3.ไม่บัญญัติสิ่งที่พระพุทธเจ้าไม่บัญญัติขึ้น
ไม่ถอนสิ่งที่พระองค์ทรงบัญญัติไว้แล้ว
สมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบทตามที่พระองค์ทรงบัญญัติไว้

4. ภิกษุผู้ใหญ่เป็นประธานในสงฆ์ เป็นที่ซึ่งเคารพนับถือ
ภิกษุเหล่านั้นเชื่อฟังถ้อยคำของท่าน

5.ไม่ลุอำนาจแก่ความอยากที่เกิดขึ้น

6. ยินดีในเสนาสนะป่า

7. ตั้งใจอยู่ว่า เพื่อนภิกษุสามเณรซึ่งเป็นผู้มีศีล ซึ่งยัง
ไม่มาสู่อาวาส ขอให้มา ที่มาแล้ว ขอให้อยู่เป็นสุข

ธรรม 7 อย่างนี้ ตั้งอยู่ในผู้ใด ผู้นั้นไม่มีความเสื่อมเลย
มีแต่ความเจริญฝ่ายเดียว

กลับหน้าหลัก